فهرست مطالب :
چکیده ه
مقدمه و
بخش اول: تعریف دیه و جبران خسارت در حقوق جزایی ایران 1
فصل اول: تعریف دیه 2
گفتار اول: معنای لغوی 2
گفتار دوم: معنای اصطلاحی 4
بند اول: مفهوم حقوقی 5
1- حقوقدانان عرب 5
2- حقوقدانان ایرانی 7
بند دوم: مفهوم قانونی دیه 9
فصل دوم: سابقه پیدایش دیه 11
گفتار اول: سابقه پیدایش در جهان 11
بند اول: ادیان 16
1- دین مسیحیت 16
2- دین یهود 17
بند دوم: تمدن های بشری جهان 19
گفتار دوم: سابقه پیدایش دیه در اسلام 25
فصل دوم: پرداخت دیه در حقوق جزای (جمهوری اسلامی) ایران 36
گفتار اول: مجازات (جنبه کیفری) دیه 41
گفتار دوم: جبران خسارت (جنبه مدنی) دیه 44
گفتار سوم: دیه از نظر سیاست کیفری ایران در حال حاضر 47
بند اول: قانونگذار 50
الف) مجازات مالی 50
ب) جبران خسارت 53
فصل سوم: مسئول پرداخت و مدت پرداخت دیه 56
گفتار اول: جانی 56
گفتار دوم: ضامن عاقله 57
گفتار سوم: دولت (بیتالمال) 60
گفتار چهارم: مهلت پرداخت دیه 62
بند اول: جانی 62
بند دوم: عاقله 64
بخش دوم: خسارت مازاد بر دیه 66
فصل اول: خسارات زائد بر دیه 67
گفتار اول: خسارت جسمانی 67
گفتار دوم: خسارت معنوی 69
فصل دوم: مطالبه خسارت مازاد بر دیه 70
گفتار اول: نقد و بررسی دلایل مخالفان مطالبه ی خسارت مازاد بر دیه 70
بند اول: عدم پیش بینی جبران خسارت مازاد بر دیه از سوی شارع 70
بند دوم: مقطوع بودن دیه 72
بند سوم: اعتبار امر مختومه 73
بند چهارم: نظریه ی کمیسیون استفتائات شورای عالی قضایی 74
بند پنجم: نظریات مشورتی اداره ی حقوقی دادگستری 74
بند ششم: آرای اصراری هیأت عمومی دیوان عالی کشوری 75
گفتار دوم: دلایل جواز مطالبه ی خسارت مازاد بر دیه 77
بند اول: موارد 1،2،3 قانون مسؤولیت مدنی 77
بند دوم: رأ ی مشورتی اداره ی حقوقی قوه ی قضاییه 78
بند سوم: رأی اصراری هیأت عمومی دیوان عالی کشور 78
بند چهارم: قاعده ی لاضرر 80
بند پنجم: قاعده ی نفی حرج 82
بند ششم: قاعده ی تسبیب 83
بند هفتم: بنای عقلا 83
نتیجه گیری 84
منابع و ماخذ 85
چکیده
در بعضی موارد دیه های که دادگاه برای شخص زیان دیده در نظر می گیرد برای جبران خسارت زیان دیده کافی نیست و به عبارت دیگر، ضرری را که شخص متحمّل می شود بیش از مقدار دیه ای است که قانونگذار برای او در نظر می گیرد. مقاله ی حاضر به بررسی این موضوع پرداخته و با استناد به قانون مسؤولیت مدنی، اصول و قواعد کلی مانند قاعده ی لاضرر، تسبیب، نفی حرج و بنای عقلا و رأی اصراری هیأت عمومی دیوان عالی کشور مطالبه ی خسارت مازاد بر دیه را جایز می داند.
در این پژوهش ابتدا در رابطه با دیه و جبران خسارت در حقوق جزایی ایران سخن گفته شده سپس به مبحث خسارت مازاد بر دیه پرداخته ایم.
واژه های کلیدی: خسارت، دیه، قاعده لاضرر، قاعده ی تسبیب
مقدمه
گاهی اوقات دیه ای که به دلیل ایراد صدمات بدنی برای زیان دیده در نظر گرفته می شود برای جبران ضررهای وارده کافی نیست و هزینه ی درمان شخص بسیار بیشتر از دیه ای است که از سوی دادگاه تعیین می شود . در قوانین موجود قانونگذار به صراحت به این بحث نپرداخته و از این رو ، این سؤال مطرح شده است که آیا می توان به جبران خسارت مازاد بر دیه حکم کرد ؟