شناسایی و سنجش عوامل تعیین کننده عملکرد صادراتی در صنعت مواد غذایی با پرسشنامه

چکیده:
صاحبنظران بازاریابی صادراتی عقیده دارند که «شناسایی عوامل تعیین کننده عملکرد صادراتی» به منظور افزایش عملکرد صادراتی و دستیابی به سطح مطلوبی از آن یک مقوله مهم و حیاتی برای شرکت ها در بازار رقابتی امروز است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و سنجش عوامل تعیین کننده عملکرد صادراتی در صنعت مواد غذایی انجام گرفته است. در این پژوهش مطالعات انجام گرفته در زمینه عملکرد صادراتی و انواع مدل های عملکرد صادراتی بررسی شد و از مدلی برای شناسایی عوامل تعیین کننده استفاده گردید که این مدل بیان می دارد که اندازۀ شرکت، تجربه صادراتی، محرک های صادراتی، مشکلات صادراتی، مزیت رقابتی، تعهد صادراتی، محصول، قیمت، تبلیغات و کانال های توزیع، عوامل تعیین کننده عملکرد صادراتی هستند.
در تحقیق حاضر، از روش توصیفی از نوع همبستگی برای گردآوری داده استفاده شده است و چون جامعه ما محدود به شرکتهای تولید کننده صادراتی مواد غذایی در استان تهران بود بنابراین از روش سرشماری استفاده گردید و سپس پرسشنامه ها میان این شرکت ها توزیع گردید و داده های مورد نیاز جمع آوری گردید و سپس به کمک مدل یابی معادلات ساختاری (تحلیل مسیر تأییدی) این داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت تابدین ترتیب به بررسی وضعیت هر یک از عوامل دهگانه مدل برای صنعت مواد غذایی پرداخته شود.
یافته ها و نتایج این تحقیق نشان داد که همه عوامل فوق الذکر، به عنوان عوامل تعیین کننده در عملکرد صادراتی صنعت مواد غذایی مطرح هستند، براساس این پژوهش ترتیب اثرگذاری عوامل بر روند صادرات مواد غذایی در ایران به صورت زیر می باشد.
1- محرکهای صادراتی 2- کانال های توزیع 3- مشکلات صادراتی 4- تجربه صادراتی 5- تعهد صادراتی 6- محصول 7- تبلیغات 8- اندازۀ شرکت 9- قیمت 10- مزیت رقابتی
در پایان این پژوهش، پیشنهادها و راهکارهایی برای بهبود و ارتقای وضعیت عملکرد صادراتی در صنعت مواد غذایی ارائه گردیده است.

فهرست مطالب

فصل اول      کلیات تحقیق

1-1 مقدمه         2
1-2 مسأله تحقیق       2
1-3 تشریح و بیان موضوع      3
1-4 ضرورت انجام تحقیق      6
1-5 فرضیه های تحقیق       6
1-6 اهداف اساسی از انجام تحقیق     6
1-7 نتایج مورد انتظار پس از انجام تحقیق     7
1-8 روش انجام تحقیق       7
1-9 روش گردآوری اطلاعات       7
1-10 قلمرو تحقیق       7
1-11 جامعه آماری       7
1-12 روش های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها 8
1-13 تعریف واژه ها و اصطلاحات تخصصی تحقیق    8
1-14 سابقه تحقیقات و مطالعات انجام شده     8

فصل دوم     بررسی ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه         11
2-2 بین المللی شدن       12
2-3 روش های ورود به بازار بین الملل     14
2-3-1 صادرات          14
2-3-2 همکاری مشترک    16
2-3-3 سرمایه گذاری مستقیم  17
2-4 ماهیت بازاریابی بین الملل      18
2-5 بازاریابی صادراتی       18
2-5-1 تعاریف بازار یابی صادراتی  18
پنج
2-5-2 آمیخته بازاریابی صادراتی      19
2-5-3 تحقیقات در حوزه بازاریابی صادراتی      21
2-6 عوامل تعیین کننده عملکرد صادراتی          21
2-6-1 مدل بالدوف، کراونس و واگنر برای اقتصادی های کوچک 21
2-6-2 مدل ابی واسلتر      25
2-6-3 مدل اکاس وجولیان      28
2-6-4 مدل کاوسگیل وزو برای استراتژی جهانی   29
2-6-5 مدل کالنتون،کیم، اچمیدت و کاوسیگل  30
2-6-6 مدل لئونیدو، کتسیکس وسامی   33
2-6-7 مدل هاهتی، مدوپا، یاواس و باباکاس   34
2-7 شناسایی عوامل تعیین کننده عملکرد صادراتی براساس بازنگری و ترکیب ادبیات تحقیقی          36
2-7-1 معیارهای عملکرد صادراتی          37
2-7-2 عوامل تعیین کننده عملکرد صادراتی          37
2-7-2-1 عوامل قابل کنترل – درونی         40
2-7-2-2 عوامل غیر قابل کنترل – درونی 41
2-7-2-3 عوامل غیر قابل کنترل – خارجی 42
2-8 مدل مفهومی پایان نامه      42
2-8-1 استراتژی بازاریابی صادراتی         42
2-8-1-1 استراتژی محصول صادراتی        43
2-8-1-2 استراتژی قیمت گذاری صادراتی   43
2-8-1-3 استراتژی کانال صادراتی       43
2-8-1-4استراتژی ترفیعات صادراتی  44
2-8-2 ویژگی های عینی شرکت    44
2-8-2-1 اندازه شرکت         44
2-8-2-2 تجربه صادراتی          44
2-8-3 متغیرهای ادراکی مرتبط با صادرات        45
2-8-3-1محرک صادراتی          45
2-8-3-2 مشکلات صادراتی         45
2-8-3-3 مزیت های رقابتی     45
2-8-4 تعهد صادراتی     45
2-8-5 مشکلات موجود در ارزیابی عملکرد صادراتی     47
شش

2-8-5-1 شیوه ارزیابی عملکرد صادراتی       47
2-8-5-2 انتخاب ابعاد عملکرد    48
2-9 صنعت مواد غذایی 48
2-9-1 نقش صنایع غذایی در میان صنایع کشور      48
2-9-2 صادرات صنایع غذایی       49
2-9-2-1 اهمیت و نقش صادرات در اقتصاد کشور    49
2-9-2-2 آمار و ارقام صادرات مواد غذایی    50
2-10 سابقه تحقیقات و مطالعات انجام شده     53
2-10-1 تحقیقات انجام گرفته درداخل کشور  53
2-10-2 سایر تحقیقات انجام گرفته       53
فصل سوم   روش تحقیق
3-1 مقدمه    56     3-2 روش تحقیق         56
3-2-1 نقش تحلیل رگرسیون درتحقیقات مبتنی بر هدف پیش بینی        57
3-2-2 مدل یابی معادلات ساختاری     57
3-2-2-1 تحلیل مسیر و مدل پیش بینی    57
3-2-2-2 نمونه ای از مدل یابی معادلات ساختاری   58       3-2-3 تحلیل عاملی تأییدی      65
3-3 متغیرهای تحقیق       65
3-4 روش های گردآوری اطلاعات     65
3-4-1 پایانی ابزار اندازه گیری      68
3-4-2 روایی ابزار اندازه گیری     69
3-4-2-1 تحلیل عاملی تأییدی      70
3-4-2-2 برازش مدل اندازه گیری    70
3-5 جامعه و نمونه آماری      71
3-5-1 جامعه آماری      71
3-5-2 فلمرو مکانی      71
3-5-3  قلمرو زمانی      71
3-5-4 نمونه آماری      71
3-6 شیوه تحلیل داده ها     72

هفت
فصل چهارم  تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 مقدمه      74
4-2 یافته های توصیفی     74
4-3 ماتریس همبستگی متغیرهای تحقیق   77
4-4 فرضیه های تحقیق     79

فصل پنجم  نتایج و پیشنهادات

5-1 مقدمه      89
5-2 بررسی نتایج تحقیق  89
5-2-1 شناسایی عوامل تعیین کننده          89
5-2-2 سنجش عوامل تعیین کننده          90
5-3 ارائه پیشنهادات          90
5-3-1 پیشنهادات اجرایی و کاربردی         90
5-3-2 محدودیت های تحقیق 92
5-3-3 پیشنهادات برای تحقیقات آینده 92

منابع و مآخذ  94
پیوست  100

فهرست جدول ها
جدول 2-1- جایگاه صنایع غذایی درکل صنعت کشور طی دوره زمانی 83-1379          49
جدول 2-2- آمار صادرات کالاهای صنایع غذایی در سالهای 84-1383            50
جدول 2-3- صادرات زیرگروه های عمده بیسکویت و شکلات        51
جدول 2-4- صادارت زیر گروه های عمده میوه های تازه و سبزیها              51
جدول 2-5- صادرات زیر گروه های فرآورده های دریایی                52
جدول 2-6- صادرات زیرگروه های عمده خشکبار           53
جدول 2-7- صادرات گروه های عمده بخش صنعت مواد غذایی             53
جدول 3-1- متغیرهای تحقیق                    65
جدول 3-2- ضرایب پایانی کل آزمون و خرده مقیاس های آن               69
جدول 3-3- برازندگی مدل اندازه گیری           71
جدول 4-1- توزیع فراوانی ودرصد فراوانی تعداد کشورهایی که شرکت های مورد بررسی به آن ها صادرات دارند               74
جدول 4-2- توزیع فراوانی ودرصد فراوانی تعداد کارکنان در شرکت های مورد بررسی       75
جدول 4-3- توزیع فراوانی و درصد فراوانی تعداد سالهای در گیر در صادرات در شرکت های مورد مطالعه                76
جدول 4-4- ماتریس همبستگی بین متغیرهای تحقیق با متغیر وابسته     77
جدول 4-5- بررسی میزان ارتباط اندازه شرکت با عملکرد صادراتی 79
جدول 4-6- بررسی میزان ارتباط تجربه صادراتی با عملکرد صادراتی        80
جدول 4-7- بررسی میزان ارتباط محرک های صادراتی با عملکرد صادراتی          80
نه

جدول 4-8- بررسی میزان ارتباط مشکلات صادراتی با عملکرد صادراتی          81
جدول 4-9- بررسی میزان ارتباط مزیتهای رقابتی با عملکرد صادراتی           82
جدول 4-10- بررسی میزان ارتباط تعهد صادراتی با عملکرد صادراتی               82
جدول 4-11- بررسی میزان ارتباط استراتژی تطابق محصول با عملکردصادراتی       83
جدول 4-12- بررسی میزان ارتباط استراتژی تطابق محصول با عملکردصادراتی       84
جدول 4-13- بررسی میزان ارتباط استفاده از کانال صادرات مستقیم با عملکرد صادراتی      84
جدول 4-14- بررسی میزان ارتباط استفاده از هزینه های تبلیغات خارجی با عملکرد صادراتی 85
جدول 4-15- برازندگی مدل اندازه گیری   87

فهرست شکل ها
شکل 2-1- عوامل توضیح دهنده بین المللی شدن                                               14
شکل 2-2- مدل کلی آمیخته بازاریابی صادراتی                               20
شکل 2-3- پیش بینی کننده های پیشنهادی عملکرد صادراتی                        22
شکل 2-4- مدل ابی واسلتر درباره عملکرد صادراتی                                             27
شکل 2-5- چارچوب مفهومی اکاس و جولیاس برای عملکرد صادراتی             28
شکل 2-6- چارچوب مفهومی یکپارچه استراتژی جهانی                                             30
شکل 2-7- چارچوب مفهومی کالنتون، کیم، اچمیدت و کاوسیگل            31
شکل 2-8- مدل لئونیدو، کتسیکس و سامی در مورد عملکرد صادراتی      35
شکل 2-9- مدل تحقیق هاهتی، مدوپا، یاواس و باباکاس                           36
شکل 2-10- طبقه بندی عوامل مستقل و وابسته                                 39
شکل 2-11- مدل مفهومی پایان نامه                   46
شکل 4-1- درصد فراوانی تعداد کشورهایی که شرکت های مورد بررسی به آن ها صادرات دارند 75
شکل 4-2- توزیع فراوانی و درصد فراوانی تعداد کارکنان در شرکت های مورد بررسی              76
شکل 4-3- درصد فراوانی تعداد سالهای درگیر در صادرات در شرکت های مورد مطالعه   77
شکل 4-4- مدل مفهومی (مدل درونداد)                78
شکل 4-5- مدل مفهومی (مدل برونداد)                 86