نظريه از دست دادن فرصت در مسئوليت مدني

فهرست مطالب :
چکیده :    1
مقدمه.طرح مسئله    2
فصل اول.مفهوم«از دست دادن فرصت»و توجیه قابل جبران بودن آن    7
1.طرح بحث    7
مبحث اول. مفهوم«از دست دادن فرصت» و مقایسه آن با مفاهیم مشابه (عدم النفع-ایجاد خطر)    7
گفتار اول.مفهوم«از دست دادن فرصت»-فروض مختلف آن    7
2.وجود احتمال به عنوان عنصر اساسی در«از دست دادن فرصت»    7
3.فروض مختلف«از دست دادن فرصت»    9
الف.فرصت تحصیل منفعت    9
ب.فرصت اجتناب از ضرر    9
4.مقایسه بنی دو فرض    10
گفتار دوم.مقایسه بین«از دست دادن فرصت»با مفاهیم«عدم النفع»و«ایجاد خطر»    11
بند 1.مقایسه بین«از دست دادن فرصت» و«عدم النفع»    11
بند 2.مقایسه بین«از دست دادن فرصت»و«ایجاد خطر»    13
5.مفهوم«ایجاد خطر»    13
6.شباهت بین«از دست دادن فرصت»و«ایجاد خطر»    14
7.تفاوت بین«از دست دادن فرصت»و«ایجاد خطر»    15
الف.مسلم بودن ضرر    17
ب.وجود رابطه سببیت    18
گفتار اول.از دست دادن فرصت و مسلم بودن ضرر    19
9.فرصت از دست رفته به عنوان ضرر مستقل    19
10.عملی که باعث از بین رفن فرصت می‏شود، لازم نیست فی نفسه زیان بار باشد    21
گفتار دوم.از دست دادن فرصت و رابطه سببیت    22
11.طرح بحث    22
12.مفهوم سنتی(کلاسیک)سببیت و اشکالی که از این جهت مطرح می‏شود    22
گفتار سوم.راه‏حل‏های ارائه شده برای رفع اشکال و توجیه قابل جبران بودن خسارت ناشی از«فرصت از دست رفته»    23
بند 1.تعدیل در مفهوم«رابطه سببیت»-کابرد احتمالات و آمار    23
بند 2.توجیه از طریق تغییر در مفهوم ضرر-تلقی از دست رفتن فرصت به عنوان ضرر مستقل    26
فصل دوم.شرایط و نحوه جبران خسارت ناشی از«فرصت از دست رفته»    28
13.طرح بحث    28
مبحث اول.شرایط قابل جبران بودن خسارت ناشی از«فرصت از دست رفته»    28
گفتار اول.شرایط عام-وجود ضرر و رابطه سببیت    28
14. وجود ضرر    28
15. رابطه سببیت    29
گفتار دوم.شرایط خاص-جدی و واقعی بودن فرصت، تأثیر احتمالی تقصیر خوانده در وقوع ضرر نهایی    30
16.جدی و واقعی بودن«فرصت از دست رفته»    30
17.دخالت و تأثیر احتمالی تقصیر خوانده در ضرر نهایی    32
مبحث دوم.نحوه جبران خسارت ناشی از«فرصت از دست رفته»    32
18.اعمال قواعد عام مسئولیت مدنی در نحوه جبران خسارت    32
19.روش‏های خاص جبران خسارت در مورد«از دست دادن فرصت»    33
گفتار اول.جبران کل خسارت    33
20.نقد این روش    34
گفتار دوم.تعیین خسارت به روش درصد احتمال    35
21.نقد این روش    35
22.نتیجه-تعیین خسارت به طریق مستقل و مبلغ مقطوع    36
23.نقد این روش    37
24.روش پذیرفته شده در برخی از نظام‏های حقوقی بیگانه    39
مبحث سوم.جایگاه نظریه«از دست دادن فرصت»در حقوق ایران    40
گفتار اول.پذیرش نظریه«از دست دادن فرصت»در فقه اسلامی    41
گفتار دوم.نظریه«از دست دادن فرصت»در حقوق موضوعه ایران    46
منابع فارسي:    49
منابع خارجي :    50

چکیده :
گاهی در اثر تقصیر دیگری، شخص، فرصت تحصیل منفعت و یا اجتناب از ضرر آینده را از دست می‏دهد.مثلا، شخصی که در کنکور ورود به دانشگاه ثبت نام نموده و آماده رقابت شده، در روز امتحان در اثر تصادف، مصدوم شده و از شرکت در امتحان محروم می‏شود و شانس قبولی در دانشگاه را از دست می‏دهد.و یا مریضی برای درمان بیماری خود به پزشک مراجعه می‏کند و تقصیر پزشک و عدم تشخیص به موقع نوع بیماری باعث می‏شود که وی فرصت معالجه را از دست بدهد؛آیا شخصی که این نوع فرصتها را از دست می‏دهد می‏تواند مطالبه خسارت کند.تردیدی که در قابل جبران بودن این نوع زیان‏ها وجود دارد از جهت «رابطه سببیت»و«مسلم بودن ضرر»است.در فرضی که فرصت تحصیل منفعت از دست می‏رود چون تحصیل نفع در آینده محتمل است، از جهت «مسلم بودن ضرر»، اشکال وجود دارد چون به طور قطع نمی‏توان گفت هر گاه تقصیر خوانده نبود، خواهان منفعت را به دست می‏آورد.و در موردی که فرصت اجتناب از زیان از بین می‏رود و در نهایت زیان واقع می‏شود، در وجود رابطه سببیت بین تقصیر خوانده و زیان واقع شده، تردید وجود دارد، زیرا نمی‏توان گفت هر گاه تقصیر خوانده نبود، زیان هم واقع نمی‏شد.در رفع این اشکال، باید گفت که در این موارد، نفس فرصت(فرصت تحصیل منفعت و اجتناب از ضرر)، دارای ارزش است و عرفا برای برخورداری از آن بها پرداخت می‏شود.لذا از دست دادن آن نوعی ضرر مسلم است و باید جبران شود و این ضرر ماهیتا با زیان نهایی متفاوت است و از طرفی بین تقصیر خوانده و از دست رفتن فرصت، رابطه سببیت وجود دارد.
کلمات کلیدی : مسئولیت مدنی، ضرر، جبران خسارت، فرصت تحصیل منفعت، فرصت جلوگیری از زیان.