شناسايي و سنجش عوامل تعيين کننده عملکرد صادراتي در صنعت مواد غذايي با پرسشنامه

چکيده:
صاحبنظران بازاريابي صادراتي عقيده دارند که «شناسايي عوامل تعيين کننده عملکرد صادراتي» به منظور افزايش عملکرد صادراتي و دستيابي به سطح مطلوبي از آن يک مقوله مهم و حياتي براي شرکت ها در بازار رقابتي امروز است. پژوهش حاضر با هدف شناسايي و سنجش عوامل تعيين کننده عملکرد صادراتي در صنعت مواد غذايي انجام گرفته است. در اين پژوهش مطالعات انجام گرفته در زمينه عملکرد صادراتي و انواع مدل هاي عملکرد صادراتي بررسي شد و از مدلي براي شناسايي عوامل تعيين کننده استفاده گرديد که اين مدل بيان مي دارد که اندازۀ شرکت، تجربه صادراتي، محرک هاي صادراتي، مشکلات صادراتي، مزيت رقابتي، تعهد صادراتي، محصول، قيمت، تبليغات و کانال هاي توزيع، عوامل تعيين کننده عملکرد صادراتي هستند.
در تحقيق حاضر، از روش توصيفي از نوع همبستگي براي گردآوري داده استفاده شده است و چون جامعه ما محدود به شرکتهاي توليد کننده صادراتي مواد غذايي در استان تهران بود بنابراين از روش سرشماري استفاده گرديد و سپس پرسشنامه ها ميان اين شرکت ها توزيع گرديد و داده هاي مورد نياز جمع آوري گرديد و سپس به کمک مدل يابي معادلات ساختاري (تحليل مسير تأييدي) اين داده ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت تابدين ترتيب به بررسي وضعيت هر يک از عوامل دهگانه مدل براي صنعت مواد غذايي پرداخته شود.
يافته ها و نتايج اين تحقيق نشان داد که همه عوامل فوق الذکر، به عنوان عوامل تعيين کننده در عملکرد صادراتي صنعت مواد غذايي مطرح هستند، براساس اين پژوهش ترتيب اثرگذاري عوامل بر روند صادرات مواد غذايي در ايران به صورت زير مي باشد.
1- محرکهاي صادراتي 2- کانال هاي توزيع 3- مشکلات صادراتي 4- تجربه صادراتي 5- تعهد صادراتي 6- محصول 7- تبليغات 8- اندازۀ شرکت 9- قيمت 10- مزيت رقابتي
در پايان اين پژوهش، پيشنهادها و راهکارهايي براي بهبود و ارتقاي وضعيت عملکرد صادراتي در صنعت مواد غذايي ارائه گرديده است.

فهرست مطالب

فصل اول      کليات تحقيق

1-1 مقدمه         2
1-2 مسأله تحقيق       2
1-3 تشريح و بيان موضوع      3
1-4 ضرورت انجام تحقيق      6
1-5 فرضيه هاي تحقيق       6
1-6 اهداف اساسي از انجام تحقيق     6
1-7 نتايج مورد انتظار پس از انجام تحقيق     7
1-8 روش انجام تحقيق       7
1-9 روش گردآوري اطلاعات       7
1-10 قلمرو تحقيق       7
1-11 جامعه آماري       7
1-12 روش هاي مورد نظر براي تجزيه و تحليل اطلاعات و آزمون فرضيه ها 8
1-13 تعريف واژه ها و اصطلاحات تخصصي تحقيق    8
1-14 سابقه تحقيقات و مطالعات انجام شده     8

فصل دوم     بررسي ادبيات و پيشينه تحقيق

2-1 مقدمه         11
2-2 بين المللي شدن       12
2-3 روش هاي ورود به بازار بين الملل     14
2-3-1 صادرات          14
2-3-2 همکاري مشترک    16
2-3-3 سرمايه گذاري مستقيم  17
2-4 ماهيت بازاريابي بين الملل      18
2-5 بازاريابي صادراتي       18
2-5-1 تعاريف بازار يابي صادراتي  18
پنج
2-5-2 آميخته بازاريابي صادراتي      19
2-5-3 تحقيقات در حوزه بازاريابي صادراتي      21
2-6 عوامل تعيين کننده عملکرد صادراتي          21
2-6-1 مدل بالدوف، کراونس و واگنر براي اقتصادي هاي کوچک 21
2-6-2 مدل ابي واسلتر      25
2-6-3 مدل اکاس وجوليان      28
2-6-4 مدل کاوسگيل وزو براي استراتژي جهاني   29
2-6-5 مدل کالنتون،کيم، اچميدت و کاوسيگل  30
2-6-6 مدل لئونيدو، کتسيکس وسامي   33
2-6-7 مدل هاهتي، مدوپا، ياواس و باباکاس   34
2-7 شناسايي عوامل تعيين کننده عملکرد صادراتي براساس بازنگري و ترکيب ادبيات تحقيقي          36
2-7-1 معيارهاي عملکرد صادراتي          37
2-7-2 عوامل تعيين کننده عملکرد صادراتي          37
2-7-2-1 عوامل قابل کنترل – دروني         40
2-7-2-2 عوامل غير قابل کنترل – دروني 41
2-7-2-3 عوامل غير قابل کنترل – خارجي 42
2-8 مدل مفهومي پايان نامه      42
2-8-1 استراتژي بازاريابي صادراتي         42
2-8-1-1 استراتژي محصول صادراتي        43
2-8-1-2 استراتژي قيمت گذاري صادراتي   43
2-8-1-3 استراتژي کانال صادراتي       43
2-8-1-4استراتژي ترفيعات صادراتي  44
2-8-2 ويژگي هاي عيني شرکت    44
2-8-2-1 اندازه شرکت         44
2-8-2-2 تجربه صادراتي          44
2-8-3 متغيرهاي ادراکي مرتبط با صادرات        45
2-8-3-1محرک صادراتي          45
2-8-3-2 مشکلات صادراتي         45
2-8-3-3 مزيت هاي رقابتي     45
2-8-4 تعهد صادراتي     45
2-8-5 مشکلات موجود در ارزيابي عملکرد صادراتي     47
شش

2-8-5-1 شيوه ارزيابي عملکرد صادراتي       47
2-8-5-2 انتخاب ابعاد عملکرد    48
2-9 صنعت مواد غذايي 48
2-9-1 نقش صنايع غذايي در ميان صنايع کشور      48
2-9-2 صادرات صنايع غذايي       49
2-9-2-1 اهميت و نقش صادرات در اقتصاد کشور    49
2-9-2-2 آمار و ارقام صادرات مواد غذايي    50
2-10 سابقه تحقيقات و مطالعات انجام شده     53
2-10-1 تحقيقات انجام گرفته درداخل کشور  53
2-10-2 ساير تحقيقات انجام گرفته       53
فصل سوم   روش تحقيق
3-1 مقدمه    56     3-2 روش تحقيق         56
3-2-1 نقش تحليل رگرسيون درتحقيقات مبتني بر هدف پيش بيني        57
3-2-2 مدل يابي معادلات ساختاري     57
3-2-2-1 تحليل مسير و مدل پيش بيني    57
3-2-2-2 نمونه اي از مدل يابي معادلات ساختاري   58       3-2-3 تحليل عاملي تأييدي      65
3-3 متغيرهاي تحقيق       65
3-4 روش هاي گردآوري اطلاعات     65
3-4-1 پاياني ابزار اندازه گيري      68
3-4-2 روايي ابزار اندازه گيري     69
3-4-2-1 تحليل عاملي تأييدي      70
3-4-2-2 برازش مدل اندازه گيري    70
3-5 جامعه و نمونه آماري      71
3-5-1 جامعه آماري      71
3-5-2 فلمرو مکاني      71
3-5-3  قلمرو زماني      71
3-5-4 نمونه آماري      71
3-6 شيوه تحليل داده ها     72

هفت
فصل چهارم  تجزيه و تحليل داده ها

4-1 مقدمه      74
4-2 يافته هاي توصيفي     74
4-3 ماتريس همبستگي متغيرهاي تحقيق   77
4-4 فرضيه هاي تحقيق     79

فصل پنجم  نتايج و پيشنهادات

5-1 مقدمه      89
5-2 بررسي نتايج تحقيق  89
5-2-1 شناسايي عوامل تعيين کننده          89
5-2-2 سنجش عوامل تعيين کننده          90
5-3 ارائه پيشنهادات          90
5-3-1 پيشنهادات اجرايي و کاربردي         90
5-3-2 محدوديت هاي تحقيق 92
5-3-3 پيشنهادات براي تحقيقات آينده 92

منابع و مآخذ  94
پيوست  100

فهرست جدول ها
جدول 2-1- جايگاه صنايع غذايي درکل صنعت کشور طي دوره زماني 83-1379          49
جدول 2-2- آمار صادرات کالاهاي صنايع غذايي در سالهاي 84-1383            50
جدول 2-3- صادرات زيرگروه هاي عمده بيسکويت و شکلات        51
جدول 2-4- صادارت زير گروه هاي عمده ميوه هاي تازه و سبزيها              51
جدول 2-5- صادرات زير گروه هاي فرآورده هاي دريايي                52
جدول 2-6- صادرات زيرگروه هاي عمده خشکبار           53
جدول 2-7- صادرات گروه هاي عمده بخش صنعت مواد غذايي             53
جدول 3-1- متغيرهاي تحقيق                    65
جدول 3-2- ضرايب پاياني کل آزمون و خرده مقياس هاي آن               69
جدول 3-3- برازندگي مدل اندازه گيري           71
جدول 4-1- توزيع فراواني ودرصد فراواني تعداد کشورهايي که شرکت هاي مورد بررسي به آن ها صادرات دارند               74
جدول 4-2- توزيع فراواني ودرصد فراواني تعداد کارکنان در شرکت هاي مورد بررسي       75
جدول 4-3- توزيع فراواني و درصد فراواني تعداد سالهاي در گير در صادرات در شرکت هاي مورد مطالعه                76
جدول 4-4- ماتريس همبستگي بين متغيرهاي تحقيق با متغير وابسته     77
جدول 4-5- بررسي ميزان ارتباط اندازه شرکت با عملکرد صادراتي 79
جدول 4-6- بررسي ميزان ارتباط تجربه صادراتي با عملکرد صادراتي        80
جدول 4-7- بررسي ميزان ارتباط محرک هاي صادراتي با عملکرد صادراتي          80
نه

جدول 4-8- بررسي ميزان ارتباط مشکلات صادراتي با عملکرد صادراتي          81
جدول 4-9- بررسي ميزان ارتباط مزيتهاي رقابتي با عملکرد صادراتي           82
جدول 4-10- بررسي ميزان ارتباط تعهد صادراتي با عملکرد صادراتي               82
جدول 4-11- بررسي ميزان ارتباط استراتژي تطابق محصول با عملکردصادراتي       83
جدول 4-12- بررسي ميزان ارتباط استراتژي تطابق محصول با عملکردصادراتي       84
جدول 4-13- بررسي ميزان ارتباط استفاده از کانال صادرات مستقيم با عملکرد صادراتي      84
جدول 4-14- بررسي ميزان ارتباط استفاده از هزينه هاي تبليغات خارجي با عملکرد صادراتي 85
جدول 4-15- برازندگي مدل اندازه گيري   87

فهرست شکل ها
شکل 2-1- عوامل توضيح دهنده بين المللي شدن                                               14
شکل 2-2- مدل کلي آميخته بازاريابي صادراتي                               20
شکل 2-3- پيش بيني کننده هاي پيشنهادي عملکرد صادراتي                        22
شکل 2-4- مدل ابي واسلتر درباره عملکرد صادراتي                                             27
شکل 2-5- چارچوب مفهومي اکاس و جولياس براي عملکرد صادراتي             28
شکل 2-6- چارچوب مفهومي يکپارچه استراتژي جهاني                                             30
شکل 2-7- چارچوب مفهومي کالنتون، کيم، اچميدت و کاوسيگل            31
شکل 2-8- مدل لئونيدو، کتسيکس و سامي در مورد عملکرد صادراتي      35
شکل 2-9- مدل تحقيق هاهتي، مدوپا، ياواس و باباکاس                           36
شکل 2-10- طبقه بندي عوامل مستقل و وابسته                                 39
شکل 2-11- مدل مفهومي پايان نامه                   46
شکل 4-1- درصد فراواني تعداد کشورهايي که شرکت هاي مورد بررسي به آن ها صادرات دارند 75
شکل 4-2- توزيع فراواني و درصد فراواني تعداد کارکنان در شرکت هاي مورد بررسي              76
شکل 4-3- درصد فراواني تعداد سالهاي درگير در صادرات در شرکت هاي مورد مطالعه   77
شکل 4-4- مدل مفهومي (مدل درونداد)                78
شکل 4-5- مدل مفهومي (مدل برونداد)                 86