حق و صدق

مقدمه
فلسفه شناخت واقعيت است كه به وسيله فاعل شناسايي (ذهن) صورت مي‌گيرد و در قالب عناصر زباني (الفاظ) بيان مي شود. بنابراين در پديده شناخت سه عامل هستي، فاعل شناسايي و زبان نقش اساسي دارند.
اما در فلسفه معاصر بيشتر به رابطه اين سه عامل مهم پرداخته اند و از مباحثي كه مربوط به رابطه هستي و فاعل شناسايي هستند به معرفت شناسي  تعبير كرده اند و از مباحث مربوط به رابطه فاعل شناسايي و زبان به معناداري  و بالاخره از مباحث مربوط به رابطه هستي و زبان به صدق  تعبير مي كنند.
مباحث معرفت شناختي و معناداري و صدق هر كدام حوزه خاصي در فلسفه معاصر را به خود اختصاص مي دهند اما مباحث معناداري و به تبع آن بحث اعتبار و استدلال و صدق از مهمترين مسائل فلسفه منطق به شمار مي‌آيند.

فهرست مطالب :
1- مقدمه و كليات
1-1 مقدمه
1-2 تعريف مسأله
1-3 سئوال هاي اصلي تحقيق
1-4- فرضيه هاي تحقيق
1-5 – هدف هاي تحقيق:
1-6 روش تحقيق
1-7 – سابقه تحقيق:
معاني حق و صدق
1-8 معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي
1-9- تمايز حق و صدق
1-2-2- نظريه شيخ اشراق
1-9-2- نظريه برخي از فيلسوفان عربي:
1-9-3- نظر شهيد مطهري:
بخش دوم:
پيشينه تاريخي نظريه مطابقت صدق
2-1 سابقه نظريه مطابقت در يونان
2-1-1 مطابقت از نظر افلاطون
الف) نظريه مطابقت در علوم حسي و تجربي نيست:
ب) نظريه مطابقت به علوم كلي مربوط است.
2-1-2- نظريه مطابقت از ديدگاه ارسطو:
الف: تعريف ارسطو از مطابقت
2-1-3- نظريه مطابقت از نظر فارابي
2-1-4 نظريه مطابقت از ديدگاه ابن سينا
2-1-5 – نظريه مطابقت از ديدگاه سهروردي
بخش سوم
آيا نظريه مطابقت تعريف صدق است يا
ملاك آن
3-1- تمايز تعريف صدق و ملاك صدق
3-2- ديدگاه برخي از فلاسفه اسلامي
3-3- ديدگاه برخي از فلاسفه غربي
3-4- نقد و بررسي
فصل دوم:
نظريه صدق از نظر منطق دانان غربي
بخش اول
نظريه مطابقت
1-1- توضيح نظريه مطابقت
1-1-1- نظريه مطابقت در نظر منطق دانان جديد غرب:
1-1-4- مطابقت و اتميسم منطقي
1-1-3- اشكالات نظريه مطابقت
بخش دوم:
تئوري هماهنگي
2-1- تئوري هماهنگي (سازگاري)
توضيح نظريه
2-2- اصل ارتباط دروني:
2-3-1 درجات صدق:
2-4-1- ايرادات نظريه هماهنگي:
بخش سوم
تئوري عمل گرايانه
3-1- تئوري  عمل گرايانه (پراگماتيستي)
3-2- نظريه شيلر:
3-3- نقد و بررسي اين نظريه:
بخش چهارم
تئوري زيادتي صدق
4-1 – تئوري زيادتي صدق
توضيح نظريه:
بيان آير، A:J:Ayer :
4-2- اشكالات نظريه زيادتي صدق:
بخش پنجم
نظريه غير توصيفي صدق
5-1- نظريه غير توصيفي صدق:
طرح نظريه:
5-2- اشكالات نظريه غير توصيفي صدق:
بخش ششم
نظريه سمانتيكي صدق تارسكي
6- نظريه سمانتيكي تارسكي
6-1- تبيين نظريه سمانتيكي تارسكي:
6-1-1- مفهوم صدق به عنوان موضوع نظريه معناشناسي تارسكي:
الف) مفهوم صدق:
ب) رابطه معني شناسي  و صدق
6-1-2- تعريف صدق در نظريه معناشناسي تارسكي:
فصل سوم:
نظريه مطابقت صدق از نظر فيلسوفان و
منطق دانان مسلمان
بخش يك
آيا مطابقت مربوط به علوم حضوري است
يا حصولي
1-1- تعريف علم حضوري و  حصولي
1-2- رابطه مطابقت با علم حضوري و حصولي:
1-3- راهيابي خطا در علم حضوري
بخش دوم
نظريه مطابقت به عنوان روش صدق در
تصورات يا تصديقات
نظريه مطابقت به عنوان روش صدق در تصورات يا تصديقات
بخش سوم
رابطه خبر با صدق و كذب
3-1- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را تعريف قضيه مي داند
3-2- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را ملاك تمايز قضيه مي‌داند.
3-3- اشكال پارادكس دروغگو بر هر دو تحليل
بخش چهارم
مناط صدق و كذب قضايا
مناط صدق و كذب قضايا
4-1- بررسي اجمال اختلاف حكما در تقسيم قضايا
4-2- صدق و كذب در انواع قضايا
بخش پنجم
معاني نفس‌الأمر
5-1- نفس‌الأمر به معناي عالم امر و عقول مجرده
5-2- نفس الامر به معني في نفسه
5-3- نفس الامر به معناي عالم ثبوت اشياء
5-4 نقد و بررسي معاني ذكر شده از نفس الامر
بخش ششم
مطابقت در مباحث وجود ذهني
6-1- مطابقت در مباحث وجود ذهني
6-1-1- اهميت مبحث وجود ذهني
6-1-2- تاريخچه وجود ذهني
6-1-3 تبيين نظريه وجود ذهني
ب ) نظريه ملاصدرا در باب وجود ذهني
ج ) نقد و بررسي اين نظريه
6-1-4 آيا انحفاظ ماهيت از لوازم نظريه مطابقت است يا از مباني آن
بخش هفتم
نظريه مطابقت از ديدگاه برخي از
فيلسوفان مسلمان
7-1- نظريه ملاصدرا درباره مطابقت
توضيح و تبيين
7-2- حكيم سبزواري
7-3- علامه طباطبايي
خطا در ادراكات از نظر علامه طباطبايي
مقدمه
تبيين خطا در ادراكات از نظر علامه
اهميت نظر علامه در مورد مطابقت
معلومات اعتباري از ديدگاه علامه طباطبايي
ادراكات اعتباري :
فرق ادراكات اعتباري و حقيقي
ويژگيهاي ادراكات اعتباري
چگونگي پيدايش يك ادراك اعتباري
نكته‌ي دوم :
يادآوري :
7-4- شهيد مطهري
7-5- استاد مصباح يزدي
منابع و ماخذ

1-    آشتياني، سيد جلال الدين، شرح حال و آراي فلسفي ملاصدرا – مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، حوزه علميه قم، تهران، بهار 1378
2-    آير، زبان حقيقت و منطق، ترجمه منوچهر بزرگمهر، انتشارات علمي دانشگاه صنعتي
3-    ابراهيمي ديناني، غلامحسين، شعاع انديشه و شهود، انتشارات حكمت چاپ پنجم 1379
4-    ابراهيمي ديناني، قواعد كلي فلسفه در فلسفه اسلامي، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، تهران 1372
5-    ابن سينا، حسين ابن عبدا…، الاشارات و التنبيهات مع شرح للمحقق نصيرالدين طوسي و شرح الشرح قطب رازي، نشرالبلاغه، قم
6-    ابن سينا، حسين ابن عبدا…، الالهيات من كتاب الشفاء، منشورات مكتبه آيه اله المرعشي النجفي، قم المقدسه، ايران 1404 ق
7-    ابن سينا، حسين ابن عبدا…، المبدأ و المعاد، باهتمام عبدالله نوراني، موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مك گيل با همكاري دانشگاه تهران، 1363
8-    ارسطو، متافيزيك، ترجمه از يوناني توسط دكتر شرف الدين خراساني، نشر گفتار تهران 1367
9-    اسكفلر، اسرائيل، چهار پراگماتسيت، ترجمه محسن حكيمي، نشر مركز
10-    افلاطون، دوره آثار، ترجمه محمد حسين لطفي، چاپ سوم، انتشارات خوارزمي، تهران، 1367
11-    پوپر، كارل ريموند، حدسها و ابطالها، ترجمه احمد آرام، مجله تحقيقات اسلامي
12-    پوپر، كارل ريموند، جامعه باز و دشمنانش، ترجمه عزت الله فولادوند، چ چهارم
13-    پوپر، كارل ريموند، جستجوي ناتمام، ترجمه دكتر ايرج علي آبادي، انتشارات آموزش انقلاب اسلامي، چاپ اول 1369
14-    تفتازاني، سعدالدين، شرح المقاصد، تحقيق دكتر عبدالرحمن عمير (قم انتشارات الرضي، ج 1، 1371 ه‍ ش
15-    تفتازاني، سعد الدين، االمطول، في شرح تلخيص المفتاح (مصححي عثمان افندي زاده، احمد رفعت) تركيه 1330
16-    جوادي آملي،‌ عبدالله،‌رحيق مختوم شرح حكمت متعاليه بخش چهارم از ج اول و بخش دوم از ج اول مركز نشر اسراء، 1375 ه‍ ش. قم،‌ بهمن 1370،‌چاپ اول
17-    جوادي آملي، عبدالله، شناخت شناسي در قران، ناشر : مركز مديريت حوزه علميه.
18-    دشتكي، صدرالدين، رساله في شبهه جذر الاصم، تصحيح احد فرامرز قراملكي، خردنامه صدرا، شماره پنجم و ششم پائيز و زمستان 1375
19-    دكارت، رنه تأملات در فلسفه اولي، ترجمه احمد احمدي، مركز نشر دانشگاهي تهران 1369
20-    دوراني، جلال الدين، نهايه الكلام في حل شبهه كل كلامي كاذب تصحيح و مقدمه احد فرامرز قراملكي، نامه مفيد، شماره پنجم بهار 1375
21-    راسل،‌ برتراند، مسائل فلسفه، ترجمه منوچهر بزرگمهر، موسسه انتشارات علمي دانشگاه صنعتي
22-    سبزواري، ملاهادي، شرح المنظومه، موسسه انتشارات دارالعلم قم، چاپ پنجم، زمستان 1366 ق بخش منطق و حكمت
23-    سهروردي، شهاب الدين يحيي، حكمه الشراق مجموعه مصنفات شيخ اشراق ج 2 به تصحيح و مقدمه هنري كربن، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي
24-    سهروردي، شهاب الدين يحيي المشارع و المطارحات، مجموعه مصنفات شيخ اشراق ج 1 به تصحيح و مقدمه هنري كربن، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي
25-    شعراني، ابوالحسن، ترجمه و شرح فارسي كشف المراد شرح تجريد الاعتقاد، چاپ اسلاميه.
26-    شيرازي، صدرالدين محمد، الحكمه المتعاليه في الاسفار العقليه الاربعه، داراحياء التراث العربي، بيروت، ج 1 و 2 و 3 و 7 و 8 و 9.
27-    شيرازي، صدرالدين محمد، رساله التصور و التصديق، چاپ شده همراه با كتاب الجوهر النضيد، قم انتشارات بيدار، 1368
28-    شيرازي، صدرالدين محمد، شرح حكمه الاشراق، چاپ سنگي
29-    شيرازي، صدرالدين محمد، الشواهد الربوبيه في المناهج السلوكيه با حواشي حاج ملاهادي سبزواري، تعليق و تصحيح و مقدمه سيد جلال الدين آشتياني مركز نشر دانشگاهي 1360 ش
30-    شيرازي، قطب الدين محمود ابن ضياء الدين مسعود، درة التاج، بكوشش و تصحيح سيد محمود مشكوه، انتشارات حكمت، بهار 1369
31-    شيرازي، قطب الدين، شرح حكمت الاشراق سهروردي، باهتمام عبدالله نوراني، تهران 1380
32-    طباطبايي، محمد حسين، اصول فلسفه و روش رئاليسم، ج اول و دوم و سوم پاورقي به قلم استاد مطهري، چاپ سوم ايران، انتشارات صدرا
33-    طباطبائي، محمد حسين، بدايه الحكمه، مكتبه الطباطبائي، ايران قم شارع ارم
34-    طباطبائي، محمد حسين، نهايه الحكمه، ايران، انتشارات جامعه مدرسين حوزه علميه قم
35-    طباطبايي، محمد حسين، نهايه الحكمه، با تعليقيه محمد تقي مصباح يزدي، ج اول، انتشارات الزهراء، آبان 1363
36-    طوسي، خواجه نصيرالدين محمد، كشف المراد في تجريد الاعتقاد،‌شرح حسن ابن يوسف حلي، منشورات شكوري، قم، تير 71
37-    طوسي، خواجه نصيرالدين محمد، الاساس الاقتباس، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران 1367
38-    طوسي خواجه نصيرالدين محمد، تلخيص المحصل معروف به نقد المحصل بانضمام رسائل و فوائد كلامي باهتمام عبدالله نوراني، تهران 1359، انتشارات موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مك گيل شعبه تهران با همكاري دانشگاه تهران
39-    فارابي ابونصر، الجمع بين راي الحكيمين، بي تا
40-    فروغي، محمد علي، سير حكمت در اروپا، ج اول، انتشارات زوار تهران 1342 ه‍ ش
41-    فولكيه، پل، فلسفه عمومي، ترجمه دكتر يحيي مهدوي، انتشارات دانشگاه تهران دي ماه 1370
42-    كاپلستون، فردريك، تاريخ فلسفه، ترجمه جلال الدين مجتبوي، مركز انتشارات علمي و فرهنگي 1362 ش ج 1
43-    كاشف الغطاء، شيخ علي، نقد الآراء المنطقيه، مطبعه لقمان، النجف 1382 ه‍ ق
44-    مشكوه الديني، عبدالحسن، ترجمه و شرح منطق نوين صدرالدين محمد شيرازي، موسسه انتشارات آگاه، تهران 1362
45-    مصباح يزدي، محمد تقي، آموزش فلسفه، مركز چاپ و نشر سازمان تبليغات اسلامي، ج 1 بهار 77
46-    مصباح يزدي، محمد تقي، دروس  فلسفه، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي تهران 1375
47-    مصباح يزدي، محمد تقي، مقاله ارزش شناخت، دومين يادنامه، علامه طباطبائي موسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، چاپ اول 1363 ه‍ ش
48-    مطهري، مرتضي، شرح مبسوط جلد اول و دوم و سوم، تهران انتشارات حكمت 1406 ه‍ ق
49-    مطهري، مرتضي، شرح منظومه، تهران انتشارات صدرا، 1377
50-    ميرداماد، تعليقات منطقيه و مباحث الفاظ، مجموعه متون و مقالات تحقيقي انتشارات دانشگاه تهران، باهتمام مهدي محقق و توشي هيكوايزوتسو،‌1370 ش
51-    ناگل، ارنست، ج نيومن و آلفرد، تارسكي، برهان گودلي و حقيقت برهان، ترجمه اردشير، انتشارات موسي، چاپ اول، تهران 1264
52-    نصري، عبدالله، نظريه شناخت حائري يزدي، موسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر، چاپ اول زمستان 79
53-    هرمن رندل، جال، درآمدي به فلسفه، ترجمه امير جلال الدين اعلم، انتشارات سروش، تهران، 1363 ه‍ ش
54-    يزدي، مولي عبدالله بن شهاب الدين الحسين،‌الحاشيه علي تهذيب المنطق (للتفتازاني)، موسسه النشر الاسلامي التابعه لجماعه المدرسين بقم المشرفه 1412 ه‍ ق ص 58