پایان نامه معماری و مطالعات طراحی پارک جشن های ملی ایران
چکیده
چشم انداز واژه ای نو نیست ، سالها پیشتر از اینکه انسان قادر به انجام تفسیر ادراکات حسی خود در قالب فضای باشد ،چشم انداز های طبیعی بسیاری در نهایت شکوه و عظمت وجود داشته است.
کشف این واژه و فهم تفاسیر حتی انسان از ادراکات فضایی خویش ، حائز اهمیت بودن این مفهوم را در زندگی روزانه بشر بیشتر و بیشتر روشن نمود .
سیر تحول معنایی و برداشت های گوناگونی که از این واژه در طول تاریخ صورت گرفته است حاصل تغیرات مبنای نظری و فکری انسان در طول زمان و همچنین نیاز های مختلف انسان می باشد .
آنچه در دنباله به ان خواهیم پرداخت تلاشی است جهت دستیابی به تعریفی تازه از این واژه در شرایط فرهنگی ، اقلیمی و اجتماعی با عنوان پارک جشن های ملی . مجموعه مطالعاتی که در دنباله به ان اشاره خواهد شد حاوی فصل های گوناگون است که هر یک طی مراحل روند معینی دستیابی به شناخت را برایمان بی اثر خواهند ساخت و در پایان و در فصل نهایی با به همراه داشتن دستمایه شناخت برنامه ریزی پیش از طراحی پارک جشن های ملی خواهیم پرداخت .
روند کلی مطالعات در ابتدا با ارائه مهرگان و نوروز از روزگاران کهن دو جشن طبیعی و فصلی ایرانیان بوده و زمانی آغاز سال از پاییز و مهر ماه شروع و مهرگان جشن سال نو بود. زمانی نیز نوروز اکثر ایام و سالیان جشن سال نو- بویژه از آغاز دوره ساسانیان تا حال بوده و می باشد و به همین جهت است که بسیاری از مراسم این دو عید بزرگ ملی – مذهبی همانندی و یکسانی دارند.
در مثل عام بار شاهان با تقسیم هر دو ماه نخست از این سال، به شش پنجه ، مراسم ویژه دادخواهی مردمان، اهدا و هدایای مردم و مثبت در ایوان خاص، رسیدن پیک خمسه به حضور شاه و خواندن ترانه ویژه همراه با المان مختلف و خطبه مؤبدان مؤبد و گستردن خوان یا سفره نسبت دادن وقوع بسیاری از حوادث و رویدادها و جشن ها.
و در فصل بعد مطالعات مکان یابی طرح آغاز می شود و به تجزی ه تحلیل سایت مورد نظر پرداخته . و پس از ان فصل برنامه ریزی فیزیکی طرح که شامل مبانی تئوری و مفهومی در هر یک از حوزه ها و سپس به معرفی فضاهای مورد نیاز در سایت می پردازیم .
و در پایان پروژه به معرفی طرح اختصاص دارد .
مقدمه
به نام آنکه گل را رنگ و بو داد!
نوروز جشن ملی ایرانیان ، یادگار ارزشمندی از نیاکان روشن بین و نشانه ای درخشان از هویت ملی و فرهنگی ماست. حسن انتخاب نخستین روز بهار به عنوان نخستین روز سال در تاریخ شمسی نشانه ای از پیوند دلها با طراوت و شادی و سرسبزی است . جشن نوروز در طول تاریخ ایران زمین فراز ها و نشیب های فراوانی را طی کرده است . اما همچنان ماندگار و زیبا و سبز در ذهن و زبان ایرانیان جای دارد.
در دوران که در آن زندگی می کنیم «جهانی شدن» مقوله ای جدی است که می کوشد فرهنگ های ملی و خرده فرهنگ های جهانی را در خود مستحیل سازد و با تحمیل فرهنگی یگانه که نه بایسته است و نه شایسته ،خاطره های ازلی قومی را به فراموشی سپارد و به همین دلیل است که امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند شناخت ، شناساندن و تقویت فرهنگ ملی و مذهبی کشورمان هستیم. فرهنگی که در آن آزاد شده ایم ، رشده کرده ایم با آن خو گرفته ایم و باید آن را برای آیندگان به یادگار بگذاریم.
فهرست مطالب :
فصل اول
شناخت موضوع2
فصل دوم
پیشینه موضوع4
1 – جشن نوروز4
1 – 1 پیدایش نوروز 5
2 – 1 روایت های اسلامی درباره نوروز 8
3 – 1 روزها ، یا ماه جشن نوروزی 9
1-3-1 پنجه(خمسه مسترقه) 10
2-3-1 میرنوروزی 11
4 – 1 روزهای مردگان و پنجشنبه آخر سال 12
5 – 1 خانه تکانی 13
6 – 1 کاشتن سبزه 14
7 – 1 سفره هفت سین 15
8 – 1 لباس نو 16
9 – 1 خوراک های نوروزی 17
10 – 1 دید و بازدید نوروزی یا « عید دیدنی » 18
11 – 1 نوروز اول 20
12 – 1 هدیه نوروزی « عیدی» 20
1- 12 – 1 کارت تبریک عید 22
13 – 1 نوروز از افسانه ها تا واقعیت های تاریخی 23
1 – 13 – 1 پس از هخامنشیان 26
2 – 13 – 1 در دوران اسلامی 29
3 – 13 – 1 شب های چراغانی 33
4 – 13 – 1 نوروز جشن باستانی ایرانیان 35
2 – سیزده بدر37
1 – 2 باورهای عامیانه 40
3 – جشن تیرگان
41
1 – 3 داستان آرش 42
2 – 3 تیرماه و جشن تیرگان در خزان 46
3 – 3 تیر و جشن 50
4- جشن مهرگان54
1 – 4 در زمان حاضر 57
5 – یلدا
59
1 – 5 پیشینه جشن یلدا 63
1 – 1 – 5 ریشه واژه یلدا 65
2 – 1 – 5 تأثیر یلدا در جشن های دیگر اقوام 65
2 – 5 جشن یلدا و عادات مرسوم در ایران 67
6 – چهارشنبه آخر سال (چهارشنبه سوری)69
1 – 6 مراسم چهارشنبه سوری
1 – 1 – 6 بوته افروزی
73
2 – 1 – 6 مراسم کوزه شکنی 74
3 – 1 – 6 فال گوش نشینی 74
4 – 1 – 6 قاشق زنی 75
5 – 1 – 6 آش چهارشنبه سوری 75
6 – 1 – 6 تقسیم آجیل چهارشنبه سوری 75
فصل سوم : نمونه موردی
3 – بررسی نمونه پارک ها 78
1 – 3 پارک جمشیدی تهران 78
2 – 3 پارک کوهستانی درکه تهران 79
3 – 3 پارک حاشیه ای چمران شیراز 81
فصل چهارم :معرفی شیراز و استان فارس
1 – 4 معرفی شهرستان شیراز 84
2 – 4 فرهنگ و هنر و جهانگردی 87
3 – 4 ویژگی آب و هوایی شیراز 88
1 – 3 – 4 دمای هوا 88
2 – 3 – 4 رطوبت نسبی 89
3 – 3 – 4 بارندگی 89
4 – 3 – 4 باد 90
5 – 3 – 4 تابش خورشید 90
فصل پنجم : برنامه فیزیکی طرح
5 – معرفی مکان طراحی 92
1 – 5 مشخصات سایت 92
2 – 5 نحوه ی دستیابی به سایت مجموعه 94
3 – 5 توپوگرافی 95
4 – 5 جهت باد غالب 95
5 – 5 برنامه ریزی فیریکی طرح 96
فصل ششم : ایده طرح100
منابع و ماخذ
پیوست نقشه ها و پرسیکتویو
فهرست جداول
جدول 1 – 4 89
جدول 2 – 4 89
جدول 3 – 4 89
جدول 4 – 4 90
جدول 5 – 4 90
فهرست تصاویر
تصویر 1 – 3 . 78
تصویر 2 – 3 . 79
تصویر 3 – 3 . 80
تصویر 4 – 3 . 80
تصویر 5 – 3 . 81
تصویر 6 – 3 . 81
تصویر 7 – 3 . 82
تصویر 1 – 5 . 92
تصویر 2 – 5 . 93
تصویر 3 – 5 . 94
تصویر 4 – 5 . 94
تصویر 5 – 5 . 95
تصویر 6 – 5 . 97
تصویر 7 – 5 . 98
منابع و مأخذ
منابع مبحث نوروز
1- گاهشماری در ایران قدیم، تالیف حسن تقی زاده (مجموعه مقالات جلد دهم )، زیر نظر ایرج افشار، چاپ دوم ، انتشارات شکوفان ، 1357.
2- التفهیم ، ابوریحان بیرونی ، تصحیح جلال الدین همایی، نشر انجمن آثار ملی ، 1357.
3- شاهنامه ، فردوسی ، جلد اول ، داستان جمشید.
4- تاریخ طبری، تالیف محمد بن جریر طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده ، انتشارات اساطیر، سال 1352.
5- آثارالباقیه ، تالیف ابوریحان بیرونی ، ترجمه اکبر دانا سرشت ، انتشارات امیرکبیر، 1363.
6- زین الاخبار، تالیف عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردیزی به تصحیح عبدالحی حبیبی ، نشر دنیای کتاب ، چاپ دوم ، 1363.
7- نوروز نامه ، منسب به عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری ، به کوشش علی حصوری، نشر طهوری،1357.
8- یادداشت ها ، تالیف صدرالدین عینی ، به کوشش علی اکبر سعیدی سیرجانی انتشارات آگاه 1362.
9- در دربار شاهنشاه ایران ، ا.کمپفر، ترجمه کیکاوس جهانداری ، انتشارات انجمن آثار ملی ، 1350.
10- سفرنامه دروویل ، ترجمه جواد محبی ، انتشارات گوتمبرک ، 1348.
11- تاریخ عالم آرای عباسی ،نوشته اسکندر بیگ ترکمان، انتشارات امیر کبیر، 1355.
12- مروج الذهب، تالیف ابوالحسن علی بن حسین مسعودی، ترجمه ابوالقاسم پاینده ، انتشارات علمی فرهنگی ،1370، جلد اول .
13- مقاله « میرنوروز» به قلم علامه استاد محمد قزوینی ، مجله یادگار، سال دوم ، شماره 3، سال 1324.
14- نیرنگستان، تالیف صادق هدایت ، انتشارات امیر کبیر،1343.
15- عقاید و رسوم عامه مردم خراسان،تالیف ابراهیم شکور زاده ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران 1346.
16- نوروز در کردستان، مصطفی کیوان ، سازمان چاپ تبریز، تهران ، 1349.
17- نوروز ، تاریخچه و مرجع شناسی ، تالیف پرویز اذکائی ، انتشارات مرکز مردم شناسی ایران، 1353.
18- آناهیتا، استاد ابراهیم پور داود ، انتشارات امیر کبیر،1343.
19- « سندهای مرکز فرهنگ مردم » ، (پرونده های موضوعی به کوشش سید ابوالقاسم انجوی شیرازی).
20- تاریخ بخارا، تالیف میرمحمد سعید مشیزی با مقدمه و تحشیه دکتر باستانی پاریزی ، نشر علم ، 1369.
21- تذکره صفویه کرمان ، تالیف میر محمد سعید مشیزی با مقدمه و تحشیه دکتر باستانی پاریزی ، نشر علم ، 1369.
22- کتاب النقض، تالیف عبدالجلیل قزوینی رازی، تصحیح محدث ارموی، انجمن آثار ملی ، 1358.
23- مقدمه ای بر فرهنگ وقف، تالیف ابوسعید احمد بن سلمان ، انتشارات سازمان اوقاف، 1358.
24- سفرنامه ژان باتیست تاورنیه ، ترجمه نظم الدوله (ابوتراب نوری) ، اصفهان ، کتاب فروشی تایید، 1336.
25- سیاحت نامه ژان شاردن، ترجمه محمد عباسی، انتشارات امیر کبیر، جلد دوم.
26- تاریخ بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی ، تصحیح دکتر علی اکبر فیاض، نشر دانشگاه فردوسی ، 1356.
27- تجارب السلف، هندوشاه نخجوانی ، تصحیح عباس اقبال ، انتشارات طهوری، 1344.
28- فرهنگ اساطیر ، تالیف دکتر محمد جعفر یا حقی ، نشر موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی و انتشارات سروش ، 1369.
29- کیوان نامه (مجموعه سه کتاب حج نامه ، کیوان نامه، عرفان نامه )، تالیف علامه عباسعلی کیوان ، به کوشش رشید یاسمی ، مطبعه بوسفور، بهمن 1308.
منابع مبحث جشن تیرگان
1. آثار الباقیه، از ابوریحان بیرونی ، ترجمه اکبر دانا سرشت ، انتشارات امیرکبیر، 1363.
2. یسنا، گزارش پورداود ، انتشارات دانشگاه ، 1356.
3. زین الاخبار، تالیف ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردیزی ، به تصحیح عبدالحی حبیبی، نشر دنیای کتاب ،1363.
4. التفهیم ، تالیف ابوریحان بیرونی ، تصحیح استاد جلال الدین همائی ، انتشارات انجمن آثار ملی ، 1357.
5. احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، تالیف ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی،ترجمه علی نقی منزوی ، شرکت مولفان و مترجمان ، اسفند 1361.
6. شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان ، تالیف پیگولوسکایا، ترجمه عنایت الله رضا ، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی ،1367.
7. واژه نامه طبری ، تالیف دکتر صادق کیا، انتشارات دانشگاه تهران ، 1327.
8. تقویم و تاریخ در ایران ، تالیف ذبیح بهروز ، نشر انجمن ایرانویچ ، 1331.
9. نوروز نامه ، منسوب به عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری ، به کوشش علی حصوری ، انتشارات طهوری، 1357.
10. مقالات تقی زاده ، جلد دهم (گاهشماری در ایران قدیم )زیر نظر ایرج افشار، انتشارات شکوفان ، 1357.
11. به شاخ نباتت قسم ، (باورهای عامیانه درباره فال حافظ ) زیر نظر محمود روح الامینی ، انتشارات پاژنگ ، 1369.
12. « تک نگاری ، روستای ماها» ، مجله هنر و مردم ، از دکتر صادق کیا، سال 1345، شماره های 45 و 46.
13. فرهنگ بهدینان، تالیف جمشید سروش سروشیان ، چاپخانه دانشگاه تهران ، 1335.
14. تاریخ عالم آرای عباسی ، تالیف اسکندربیگ منشی.
15. سفرنامه پیترو دو لاواله ، ترجمه شجاع الدین شفا، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، 1348.
16. مجله هنر و مردم ، مقاله « جشن تیرگان یا آبریزگان و رد پای آن در دیگر نقاط جهان » ، از آندرانیک هویان ، شماره 110، آذر 1350.
17. پژوهش ها و گزارش های دانشجویان در درس های مردم شناسی
18. سندها و گزارش های مرکز فرهنگ مردم ( اداره فعالیت های فرهنگی صدا و سیما)
19. لغت نامه دهخدا
20. فرهنگ معین.
منابع مبحث جشن مهرگان
1. شاهنامه، فردوسی، جلد اول،داستان فریدون.
2. گرشاسب نامه اسدی به اهتمام حبیب یغمایی،کتابخانه طهوری،1354 .
3. التفهیم الاوائل صناعت التنجیم، تالیف ابوریحان بیرونی، تصحیح استاد جلال الدین همایی ، انتشارات انجمن آئار ملی،1357.
4. آثار الباقیه، تالیف ابوریحان بیرونی، ترجمه اکبردانا سرشت، انتشارات امیرکبیر،1363.
5. تاریخ بیهقی،تألیف ابوالفضل بیهقی، تصحیح دکتر غنی ودکترفیاض،تهران،1324.
6. فهرست مقاله های مردم شناسی،انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران ،1356 .
7. آیین برگزاری جشن های ایران باستان،نگارش موبد اردشیر آذرگشسب،1356.
8. جهان فروری،تألیف دکتر بهرام فره وشی،انتشارات کاویان،سال1364.
9. مقاله« مهرگان در اردهال»از کتاب ارزیابی شتاب زده(مجموعه مقاله ها)ازجلال آل احمد، انتشارات امیرکبیر ، 1357.
10. یادداشت ها، تالیف صدرالدین عینی ، به کوشش علی اکبر سعیدی سیرجانی ، انتشارات آگاه ، 1362.